Augustyn Łukosz 1884 - 1940 Edit

Augustyn Łukosz kam im heute in Tschechien gelegenen Stonava zur Welt. Der Eisenbahner war in Łąka wohnhaft und besaß die polnische Staatsangehörigkeit. In Stonava besuchte er drei Jahre lang die polnische Volksschule, seine weitere Ausbildung erwarb er als Autodidakt. Ab seinem 15. Lebensjahr arbeitete er in den Minen. Schon als junger Mann engagierte er sich in der sozialistischen Bewegung, und später war er ein prominenter Aktivist der Polska Socjalistyczna Partia Robotnicza (Polnische Sozialistische Arbeiterpartei). Ab 1908 leistete er seinen Militärdienst in Kołomyja.

Nach dem Beginn des Ersten Weltkrieges wurde er an die Ostfront geschickt. Nach Kriegsende und seiner Rückkehr nach Hause wurde er ein Unterstützer von Genossenschaften und Arbeiterhäusern. Er war Aktivist in vielen polnischen Organisationen, Kultur- und Bildungsverbänden, Organisator des Arbeiter-Bildungs- und Gymnastikvereins Siła (Stärke). Wegen seines Gesundheitszustandes ging er 1937 in Ruhestand. Nach der Annexion von Zaolzie durch Polen wurde er zum Mitglied des Sejm von Schlesien gewählt. Er wurde am 17. September 1939 von der Gestapo verhaftet und bis zum 12. Dezember 1939 im Internierungslager Skrochovice bei Opava gefangen gehalten. Nach einiger Zeit wurde er freigelassen, jedoch am 16. April 1940 erneut verhaftet und in Cieszyń inhaftiert. Von dort kam er mit einem Massentransport ins KZ Dachau. Am 5. Juni 1940 wurde er ins KZ Mauthausen/Gusen deportiert. Er starb am 27. Oktober 1940 in Gusen.

Jerzy Klistała

Jerzy Klistała ist Autor von über 15 Büchern zu polnischen Opfern des Nationalsozialismus zwischen 1939–1945, die Biografien von ehemaligen Häftlingen der „Polenlager“ und von Häftlingen nationalsozialistischer Konzentrationslager enthalten.

Aus dem Polnischen von Katharina Czachor

Literatur:

Jerzy Klistała: Martyrologium mieszkańców Zaolzia w latach 1939-1945, Tom II – słownik biograficzny [Martyrologium der Bewohner von Zaolzie in den Jahren 1939-1945, Band II – Biographisches Lexikon] (Cieszyn 2013).

Augustyn Łukosz was born in Stonava, in the present-day Czech Republic. He became a railwayman, lived in Łąka and held Polish citizenship. For three years he attended the Polish primary school in Stonava. He acquired his subsequent education as an autodidact. From the age of 14 he worked in the mines. He was active in the socialist movement even as a young man, and later became a prominent activist of the Polska Socjalistyczna Partia Robotnicza (Polish Socialist Workers’ Party). He began his military service in Kołomyja in 1908.

After the First World War broke out he was sent to the eastern front. Once the war had ended and he had returned home, he became a supporter of cooperatives and workers’ housing. He was an activist in many Polish organisations and cultural and educational associations, and he was an organiser of the workers’ educational and gymnastics association Siła (Strength). He retired in 1937 due to ill health. After the annexation of Zaolzie by Poland, he was elected a member of the Silesian Sejm [parliament]. He was arrested on 17 September 1939 by the Gestapo and imprisoned until 12 December 1939 in the Skrochovice internment camp near Opava. Some time later he was released, but re-arrested on 16 April 1940 and imprisoned at Cieszyń. From there he was sent in a mass transport to the Dachau concentration camp. On 5 June 1940 he was deported to the Mauthausen/Gusen concentration camp. He died on 27 October 1940 in Gusen.

Jerzy Klistała

References:

Jerzy Klistała, Martyrologium mieszkańców Zaolzia w latach 1939–1945, Tom II – słownik biograficzny [Martyrology of the inhabitants of Zaolzie in the period 1939–1945, volume II – Biographical Dictionary] (Cieszyn 2013).

Translation into English: Joanna White

W Stonawie ukończył 3 klasową polską szkołę ludową. Dalsze wykształcenie zdobywał jako samouk. Od 15-go roku życia pracował fizycznie w kopalni. Już jako młodzieniec zaangażował się w działalność w organizacji socjalistycznej, później wybitny działacz partyjny PSPR. Od 1908 r. odbywał służbę wojskową w Kołomyi. 

Po wybuchu pierwszej wojny światowej został skierowany na front wschodni, zaś po zakończeniu wojny i po powrocie do domu, propagator spółdzielczości, Domów Robotniczych. Aktywista wielu polskich organizacji i związków kulturalno – oświatowych, organizator Robotniczego Stowarzyszenia Ggimnastyczno-Oświatowego „Siła”. Ze względu na stan zdrowia w 1937 r. przeszedł na emeryturę. Po przyłączeniu Zaolzia do Polski został wybrany na posła Sejmu Śląskiego. Aresztowany przez gestapo 17.09.1939 r. i więziony do 12.12.1939 r. w KL Skrochovice k/Opawy. Po jakimś czasie zwolniony, lecz ponownie aresztowany 16.04.1940 r. i więziony w Cieszynie, stamtąd w transporcie zbiorowym przewieziony do KL Dachau. Następnie, 5.06.1940 r. przeniesiony do KL Mauthausen-Gusen, gdzie zginął 28.10.1940 r.

Jerzy Klistała

Bibliografia:

J. Klistała: Martyrologium mieszkańców Zaolzia w latach 1939-1945, Tom II – słownik biograficzny, wyd. 2013 r.