Zbigniew Stawarski 1921 - 1945

Urodzony -a 1.4.1921 w Chełm
Zmarł -a 27.4.1945 w Ebensee

Biografie

Urodził się w 1921 roku. Był synem Stanisława i Emilii. Dzieciństwo spędził w województwie wołyńskim. Jego ojciec był urzędnikiem kolejowym. Miał jedną siostrę Krystynę. Jej dziećmi byli znani polscy reżyserzy i aktorzy: Andrzej i Janusz Zaorscy. W 1939 roku ukończył Liceum Ogólnokształcące im. Hetmana Stefana Czarneckiego w Chełmie. W trakcie nauki został harcerzem. Związał się też Młodzieżą Wszechpolską, narodową organizacją polityczną przeznaczoną dla młodych ludzi.

Tuż przed wybuchem II wojny światowej cała rodzina wróciła do woj. Lubelskiego. Po wybuchu wojny jeszcze w 1939 roku związał się polską konspiracją przedwojennej partii narodowej  – Narodową Organizacją Wojskową (NOW) która potem zmieniła nazwę na Narodowe Siły Zbrojne (NSZ). Przyjął pseudonim „Rafał”. Dzięki swoim cechom charakteru i talencie organizacyjnym udało mu się zorganizować liczne komórki konspiracyjne. Był najpierw łącznikiem, którzy przewoził prasę konspiracyjną a potem pomysłodawcą wydawania prasy w Lublinie. Ten pomysł zrealizowano już po jego śmierci. Od 1941 roku mieszkał w Łęcznej, małej wsi niedaleko Lublina. Brał udział w konspiracyjnym nauczaniu polskich dzieci, które było zakazane pod niemiecką okupacją. Jego zaangażowanie zostało szybko zauważone i awansował w konspiracyjnej hierarchii. Był członkiem władz powiatowych. Awansował także na stopień podporucznika. Odpowiadał za kontakty z oddziałami partyzanckimi NSZ w okolicach Lublina.

Wiosną 1943 roku został wraz z innym żołnierzem konspiracji zatrzymany przez niemiecką policję Kripo. Niemcy szukali członków polskiego podziemia, którzy kilka dni wcześniej zaatakowali ich w Lublinie a przez przypadek natrafili na innych konspiratorów. Stawarski i jego kolega zostali zabrani do aresztu Gestapo, gdzie byli torturowani. Po kilku tygodniach przesłuchań zostali obydwaj przewiezieni do niemieckiego więzienia na Zamku w Lublinie. 3 października 1943 roku Stawarski został przywieziony transportem kolejowym do KL Auschwitz . 6 listopada 1943 roku trafił do KL Mauthausen, gdzie otrzymał numer 39199. Ciężka praca, jaką musiał tam wykonywać sprawiły oraz trudne warunki pobytu sprawiły, że na przełomie 1943 i 1944 roku trafił do obozowego baraku chorych. 28 stycznia 1944 roku został przeniesiony do KL Ebsensee. Tam pracował jako stolarz. Tam też Zbigniew Stawarski zmarł. Miało to miejsce 27 kwietnia 1945 r., na kilka dni przed wyzwoleniem obozu.

Rafał Drabik PhD
Instytut Pamięci Narodowej, Polska

Pozycja w sali