Eugeniusz Sawicki 1912 - 1944 Edycja

Eugeniusz Sawicki lebte in seinem Elternhaus in Lebiedzie im Landkreis Sokołów in der Woiwodschaft Masowien im Osten Polens. Er war Student und arbeitete im Gemeindehaus im Dorf Sterdyń. Seit Anfang der deutschen Besatzung Polens engagierte er sich in der Konspiration. Er organisierte Sammelpunkte für die polnische Untergrundpresse und verteilte diese im Umland. Ein solcher Punkt wurde in einem Friseurladen etabliert. Darüber hinaus kümmerte er sich um lokale Gräber polnischer Gefallener und dekorierte diese bei patriotischen Feierlichkeiten mit weiß-roten Fahnen. Am 17. August 1943 gab es vereinzelte Verhaftungen von örtlichen geheimen AK-Aktivisten (AK - polnische Landesarmee). Eugeniusz wurde vorgewarnt, doch er wollte seine Arbeit nicht unterbrechen und nicht die Flucht ergreifen. Seinem Halbbruder antwortete er folgendermaßen: „Wenn sie kommen um mich zu verhaften und mich nicht finden, werden sie dich nehmen.“ Am 23. September 1943 wurde er während seiner Arbeit im Gemeindehaus tatsächlich von der Gestapo verhaftet und nach Sokołów gebracht. Nach zahlreichen Vernehmungen, in welchen Eugeniusz niemanden belastet haben soll, kam er zuerst in das Gestapo-Gefängnis „Pawiak“ in Warschau und von dort aus in das Konzentrationslager Auschwitz. Am 20. Dezember 1943 sollte seine Überstellung nach Mauthausen erfolgen. Anfang Februar 1944 erhielt seine Familie von der Kommandantur in Gusen die Todesmitteilung, wonach Eugeniusz am 26. Januar im Spital in Gusen verstorben sei. Im Moment der Verhaftung war der junge Pole kerngesund. Die gewaltvollen Verhöre und harten Haftbedingungen verursachten seinen Tod. 

Dr. Katarzyna Woniak – Aleksander-Brückner-Zentrum für Polenstudien, Martin-Luther-Universität Halle-Wittenberg

Quelle: Tagebuch von Wacław Sawicki, in: Ośrodek Karta, Sign. AW II/3185

Fotos (gleiche Quelle):

1.      Fotografie von Eugeniusz Sawicki aus dem Jahr 1938

2.      Mitteilung der Kommandantur KZ Mauthausen über Ankunft des Häftlings Eugeniusz Sawicki

3.      Todesmitteilung der Kommandantur KZ Mauthausen

Eugeniusz Sawicki żył w swoim rodzinnym domu w Lebiedach w powiecie Sokołów we wschodniej Polsce. Był studentem i pracował w gminie na wsi Sterdyń. Niemal od początku niemieckiej okupacji Polski udzielał się w konspiracji organizując punkt kolportażu prasy podziemnej. Jednym z takich punktów był zakład fryzjerski. Ponadto organizował dekorację grobów żołnierskich na miejscowym cmentarzu. W połowie sierpnia 1943 r. doszło do aresztowań miejscowych działaczy AK (Armia Krajowa). Usilnie zalecała mu rodzina, by na pewien czas ukrył się w innej miejscowości, gdyż z racji swej funkcji kolportera był zagrożony aresztem. Eugeniusz stanowczo odmawiał ucieczki odpowiadając przyrodniemu bratu: „Jeżeli przyjdą mnie aresztować, a nie znajdą, wezmą ciebie”. 23 września 1943 r. podczas pracy w gminie został wraz z innym działaczem AK aresztowany i przewieziony do Sokołowia. Po wielu przesłuchaniach, podczas których miał nikogo nie wydać, przewieziono go najpierw do więzienia „Pawiak” w Warszawie, a stamtąd do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. 20 grudnia 1943 r. był już więźniem obozu koncentracyjnego w Mauthausen. 7 lutego 1944 r. komenda obozu w Gusen zawiadomiła rodzinę, że 26 stycznia Eugeniusz zmarł w tamtejszym szpitalu. W momencie aresztu młody Polak był zdrów. Brutalne przesłuchania i ciężkie warunki w obozach spowodowały jego śmierć.

Dr Katarzyna Woniak – Aleksander-Brückner-Zentrum für Polenstudien, Martin-Luther-Universität Halle-Wittenberg.

Źródło: Pamiętnik Wacława Sawickiego, w: Ośrodek Karta, Sygn. AW II/3185

Zdjęcia:

1.      Fotografia Eugeniusza Sawickiego z 1938 r.

2.      Zawiadomienie Komendantury KZ Mauthausen o przybyciu Eugeniusza Sawickiego w dniu 20 grudnia 1943

3.      Zawiadomienie Komendantury KZ Mauthausen o śmierci Eugeniusza Sawickiego w dniu 26 stycznia 1944 r.