Adam Żurek 1892 - 1941 Bearbeiten

Adam Żurek wurde 1892 in Pojałowice geboren. Er war verheiratet, ohne Kinder. Unmittelbar nach dem Ausbruch des Zweiten Weltkrieges war er als polnischer Polizeibeamter in Leoncin, unweit von Warschau, tätig. In dieser Zeit sei er an der Verschleppung „Volksdeutscher“ am 6. September 1939 maßgebend beteiligt gewesen, was mehrere Zeugenaussagen vom Oktober 1940 beweisen sollten. Ferner solle er auch an Ermordung eines „Volksdeutschen“ mitgewirkt haben. Diese belastenden Aussagen von „Volksdeutschen“ führten zur Fahndung nach Żurek, der in Pruszków wieder im Polizeidienst stand. Am 6. November 1940 wurde Adam festgenommen und am 24. November dem Gestapo-Gefängnis in Ciechanów (Zichenau) überstellt. Drei Tage später fand seine Vernehmung statt. Er erklärte, dass die Festnahme von „Volksdeutschen“ auf Befehle der polnischen Kreispolizeikommandanten zurückgegangen sei. Ferner führte er aus: „In meiner Eigenschaft als polnischer Polizeibeamter war ich bestrebt, alles das, was für Polen zum Nutzen war, zu tun. Es ist deshalb nicht ausgeschlossen, dass ich gegenüber Volksdeutschen in mancher Hinsicht strenger war, als dies bei Polen der Fall war. Dies ist ja auch verständlich.“ Adam wies jedoch den Vorwurf, er habe sich zu Misshandlungen irgendwelcher Art gegenüber Deutschen hinreißen lassen, entschieden zurück. Für die Gestapobeamten war ausschlaggebend, dass Adam „in jeder Weise gegen alles Deutsche eingestellt war“, weshalb er eine längere Haft im Konzentrationslager verdiene. Bis zu diesem Zeitpunkt befand er sich im Durchgangslager Soldau (Działdowo) in Haft. Am 14. März 1941 erfolgte seine Überführung ins KZ Mauthausen. Etwa drei Monate später verstarb er in Gusen an „Bronchopneumonie“.

Dr. Katarzyna Woniak, Universität Augsburg

Quelle:

Personalakte von Adam Żurek, in: Instytut Pamięci Narodowej Warszawa, Sign. IPN GK 629/7826 (Bestand: Gestapo Zichenau)

Adam Żurek urodził się w 1892 r. w Pojałowicach; był żonaty, ale nie miał dzieci. Tuż po wybuchu II wojny światowej pracował jako polski policjant w Leoncinie pod Warszawą. 6 września 1939 r. doszło do aresztowania folksdojczów, w którym miał mieć udział także Adam. Na podstawie zeznań świadków z października 1940 r. miał brać udział nawet w zabójstwie jednego folksdojcza. Zeznania te doprowadziły do wszczęcia poszukiwania Adama, który pełnił służbę policyjną w Pruszkowie. 6 listopada 1940 r. Polaka ujęto i 24.11. dostarczono do więzienia Gestapo w Ciechanowie. Trzy dni później miało miejsce przesłuchanie. Adam wyjaśnił, że aresztowanie folksdojczów oparte było o rozkaz polskiej komendy policji. Ponadto podał: „W mojej funkcji jako polski policjant kierowałem się dobrem Polski. Stąd nie jest wykluczone, że wobec folksdojczów byłem surowszy niż wobec Polaków, co jest zrozumiałe.” Adam zaprzeczył jednocześnie, by znęcał się nad Niemcami. Dla policjantów Gestapo zasadniczy był jego antyniemiecki światopogląd, czym zasłużył sobie na karę obozu koncentracyjnego. Do tego momentu przetrzymywany w obozie w Działdowie. 14 marca 1941 r. Polaka umieszczono w KZ Mauthausen. Niemal trzy miesiące później zmarł w Gusen na „zapalenie oskrzeli“.

Dr Katarzyna Woniak, Universität Augsburg

Źródło:

• Kartoteka Adama Żurka, w: Instytut Pamięci Narodowej Warszawa, sygn. IPN GK 629/7826 (Zespół: Gestapo Zichenau)