Stefan Grzegorzewski 1902 - 1945 Bearbeiten

Stefan Grzegorzewski war Landwirt im Dorf Faustynowo im Landkreis Ciechanów (dt. Zichenau). Er war verheiratet und hatte drei Kinder. Am 25. Januar 1944 kam es in diesem Dorf zu einem Mord. Eine lokale Partisanengruppe erschoss den Polen Wacław W., der neben seinem Posten als Nachtwächter, auch als Spitzel („Verbindungsmann“) für die Polizei tätig war. In dieser Nacht waren Stefan und Wacław als Nachtwächter unterwegs. Als die Schüsse auf Wacław fielen, erlitt Stefan von den Tätern einen heftigen Schlag. Als er zu sich kam, waren die Partisanen bereits geflüchtet. Stefan meldete die Mordtat sofort dem Ortsvorsteher. Im Zusammenhang mit diesem Mordfall wurde Stefan am 29. Januar 1944 festgenommen. Auch wenn die Gestapo ihm nicht nachweisen konnte, dass er an der Ermordung des Polen beteiligt gewesen war, blieb er in Haft, weil er keiner geregelten Arbeit nachging und den ihm „gegebenen Anordnungen nur widerwillig nachkommen war“. Am 2. Mai 1944 wurde in er ins KZ Mauthausen eingewiesen. Vom 12. Mai 1944 bis 13. März 1945 musste er schwere Zwangsarbeit in Gusen verrichten. Er starb in Mauthausen kurz vor der Befreiung des Lagers.

Dr. Katarzyna Woniak, Universität Augsburg

Quellen:

Personalakte von Stanisław Zdunowski, in: Instytut Pamięci Narodowej Warszawa, Sign. IPN GK 629/7517 (Bestand: Gestapo Zichenau)

Häftlingspersonalkarte von Stefan Grzegorzewski, in: Arolsen Archives, 1.1.26/1477857

Stefan Grzegorzewski był rolnikiem we wsi Faustynowo w powiecie Ciechanów. Miał żonę i troje dzieci. 25 stycznia 1944 r. doszło we wsi do mordu. Lokalna grupa partyzantów zabiła polskiego konfidenta Gestapo i policji kryminalnej Wacława W., który pełnił warty nocne. Tej nocy Stefan pełnił nocną służbę wartowniczą z Wacławem. Gdy na Wacława padły strzały on sam został pobity. Gdy doszedł do siebie, partyzantów już nie było. Stefan natychmiast zgłosił zajście sołtysowi. 29.01.1944 r. Stefan został aresztowany, choć policja nie mogła mu udowodnić udziału w spisku. Postanowiono umieścić go w KZ, gdyż „miga się od regularnej pracy“. 2.05.1944 r. zesłano go do KZ Mauthausen. Od 12.05.1944 do 13.03.1945 r. wykonywał morderczą pracę w podobozie w Gusen. Na krótko przed wyzwoleniem obozu w Mauthausen Stefan w nim zginął.

Dr Katarzyna Woniak, Universität Augsburg

Źródła:

Kartoteka Stanisława Zdunowskiego, w: Instytut Pamięci Narodowej Warszawa, sygn. IPN GK 629/7517 (Zespół: Gestapo Zichenau)

Kartoteka więźnia Stefana Grzegorzewskiego, w: Arolsen Archives, 1.1.26/1477857