Tadeusz Kowalczyk 1901 - 1940 Edycja

Tadeusz Kowalczyk urodził się 14 października 1901 roku w Wadowicach. Miał troje rodzeństwa. W 1918 roku, będąc uczniem piątej klasy gimnazjum w Przemyślu, wstąpił jako ochotnik do polskiego wojska. Został wcielony do 37. Pułku Piechoty, a w kolejnych latach walczył również w 29. Pułku Artylerii Lekkiej oraz 69. Pułku Piechoty. Brał udział w bitwach m.in. pod Przemyślem i Lwowem, za co został odznaczony sześcioma medalami, w tym: „Polska Swemu Obrońcy”, „Obrońcom Kresów Wschodnich” oraz „Srebrną Gwiazdą Przemyśla”. Otrzymał także medale przyznawane wyróżniającym się żołnierzom frontu litewsko-białoruskiego.

W 1922 roku ukończył gimnazjum w Stanisławowie, a rok później rozpoczął pracę jako nauczyciel w Szkole Podstawowej w Stanisławiu Dolnym. Od 1931 roku uczył w Targanicach. W tym samym roku zawarł związek małżeński z Marią Orłowską, również nauczycielką. Para miała dwie córki – Barbarę i Jadwigę.

W 1938 roku Tadeusz Kowalczyk został kierownikiem szkoły w Brzezince Dolnej (powiat wadowicki). W latach 1937–1940 przewodniczył komitetowi budowy nowej szkoły. Wspólnie z żołnierzami założył pierwszą bibliotekę w wiosce, wzbogacając ją o swój pokaźny księgozbiór. Był również inicjatorem powstania góralskiego zespołu regionalnego, w którym sam grał na mandolinie, gitarze i skrzypcach. Razem z żoną angażował się w działalność społeczną – prowadzili różnorodne kursy, zespół teatralny oraz organizowali przedstawienia i wycieczki dla mieszkańców.

W 1940 roku, podczas niemieckiego spisu ludności w Brzezince, Tadeusz Kowalczyk ostrzegł mieszkańców, aby deklarowali swoją polskość. W wyniku tego działania został aresztowany 24 czerwca 1940 roku i przewieziony do obozu koncentracyjnego Mauthausen-Gusen. Zmarł w dniu swoich 39. Urodzin. 

Doroto Gondko, krewny (2025)

Tadeusz Kowalczyk was born on October 14, 1901, in Wadowice. He had three siblings. In 1918, while a fifth-year student at a high school in Przemyśl, he volunteered for the Polish Army. He was assigned to the 37th Infantry Regiment and, in the following years, also served in the 29th Light Artillery Regiment and the 69th Infantry Regiment. He participated in battles, including those near Przemyśl and Lviv, for which he was awarded six medals, such as “Poland to Its Defender,” “To the Defenders of the Eastern Borderlands,” and the “Silver Star of Przemyśl.” He also received medals recognizing distinguished soldiers from the Lithuanian-Belarusian front.

In 1922, he graduated from high school in Stanisławów, and a year later, he began working as a teacher at the Primary School in Stanisław Dolny. From 1931 onward, he taught in Targanice. In the same year, he married Maria Orłowska, who was also a teacher. The couple had two daughters, Barbara and Jadwiga.

In 1938, Tadeusz Kowalczyk became the headmaster of the school in Brzezinka Dolna (Wadowice County). Between 1937 and 1940, he chaired the committee for building a new school. Together with soldiers, he established the village's first library, enriching it with his substantial private book collection. He was also the initiator of a regional highlander ensemble, where he played the mandolin, guitar, and violin. Along with his wife, he engaged in community work by organizing various courses, managing a theater group, and preparing performances and excursions for the residents.

In 1940, during the German census in Brzezinka, Tadeusz Kowalczyk warned the residents to declare their Polish nationality. As a result of this action, he was arrested on June 24, 1940, and transported to the Mauthausen-Gusen concentration camp. He died on his 39th birthday. 

Doroto Gondko, relative (2025) 

Tadeusz Kowalczyk wurde am 14. Oktober 1901 in Wadowice geboren. Er hatte drei Geschwister. Im Jahr 1918, als er die fünfte Klasse des Gymnasiums in Przemyśl besuchte, verpflichtete er sich freiwillig für den Dienst in der polnischen Armee. Er wurde dem 37. Infanterieregiment zugeteilt und kämpfte in den folgenden Jahren auch im 29. Leichten Artillerieregiment und im 69. Infanterieregiment. Er nahm an mehreren Schlachten teil, unter anderem bei Przemyśl und Lwów (Lemberg), wofür er mit sechs Medaillen ausgezeichnet wurde, darunter Polska Swemu Obrońcy (Polen seinem Verteidiger), Obrońcy Kresów Wschodnich (Verteidiger der Ostgebiete) und Srebrna Gwiazda Przemyśla (Silberner Stern von Przemyśl). Darüber hinaus wurde ihm eine Medaille verliehen, mit der herausragende Soldaten der litauisch-weißrussischen Front geehrt wurden.

Im Jahr 1922 absolvierte er sein Abitur am Gymnasium in Stanisławów und begann im darauffolgenden Jahr seine Tätigkeit als Lehrer an der Grundschule in Stanisław Dolny. Ab dem Jahr 1931 war er in Targanice als Lehrer tätig. Im selben Jahr schloss er die Ehe mit Maria Orłowska, die ebenfalls als Lehrerin tätig war. Das Paar hatte zwei Töchter – Barbara und Jadwiga.

1938 wurde Tadeusz Kowalczyk Schulleiter in Brzezinka Dolna im Landkreis Wadowice. In den Jahren 1937 bis 1940 hatte er den Vorsitz des Komitees inne, das mit dem Bau einer neuen Schule beauftragt worden war. In Kooperation mit Soldaten wurde im Dorf die erste Bibliothek geschaffen und mit einem umfangreichen Buchbestand ausgestattet. Des Weiteren fungierte er als Initiator einer regionalen Goralen-Musikgruppe, in welcher er selbst Mandoline, Gitarre und Geige spielte. Zusammen mit seiner Ehefrau engagierte er sich in sozialen Aktivitäten. Das Ehepaar leitete verschiedene Kurse, eine Theatergruppe und organisierte Aufführungen sowie Ausflüge für die Einwohner.

Während der deutschen Volkszählung in Brzezinka im Jahr 1940 warnte Tadeusz Kowalczyk die Einwohner vor den Konsequenzen, sich als Polen zu deklarieren. Infolgedessen wurde er am 24. Juni 1940 verhaftet und in das Konzentrationslager Mauthausen-Gusen deportiert. Er verstarb an seinem 39. Geburtstag.

Dorota Gondko, Verwandte (2025)