Paweł Lipa 1902 - 1943 Edycja

Der Gartenbau- und Imkereilehrer Paweł Lipa, geboren am 2. Juni 1902 in Kalembice, wurde am 26. Mai 1942 vom Oberlandesgericht in Katowice [Kattowitz] Az. 2 O Js 95/42 (83/42) wegen Vorbereitung einer Unternehmung mit den Merkmalen des Hochverrats zu 5 Jahren schwerer Haft verurteilt. Aus den in der Urteilsbegründung dargelegten Feststellungen des deutschen Gerichts geht hervor, dass die vom Angeklagten begangene Straftat im Zusammenhang mit der Tätigkeit der polnischen Geheimorganisation „Siła Zbrojna Polska“ (Streitkräfte Polens) steht. Paweł Lipa hatte seit 1929 einen Gartenbaubetrieb in Kalembice geführt. Anfang September 1940 wurde er von Walica, einem Funktionär des SZP (Służba Zwycięstwu Polski, Dienst zum Sieg Polens) vorgeladen, um Geldspenden für Polen zu sammeln, deren Ernährer im Krieg gefallen oder in Konzentrationslagern inhaftiert waren. Am 10. September 1940 zahlte Pawel Lipa erstmals 20 Reichsmark an Walica, die aus seiner eigenen Tasche stammten. Am 7. März 1941 wurde er von der Gestapo verhaftet. Nach Ansicht des deutschen Gerichts wusste Paweł Lipa mindestens seit Anfang November 1940, dass eine geheime polnische Organisation Geld sammelte, um ihre Pläne für die Wiedergeburt des polnischen Staates zu verwirklichen, und dass diese Ziele nicht friedlich, sondern zwangsläufig nur mit Gewalt erreicht werden konnten. Das Gericht verurteilte Paweł Lipa auf der Grundlage von § 83 Abs. 3 StGb (Strafgesetzbuch), weil seine Staatsangehörigkeit nicht geklärt war und er im Sinne der genannten Verordnung über die Anwendung des Strafrechts gegen Polen nicht als Pole angesehen werden konnte. Die diesbezüglichen Zweifel des Gerichts ergaben sich nach Ansicht des Gerichts aus dem Umstand, dass der Angeklagte in einem Gebiet geboren wurde, das früher unter österreichischer Herrschaft stand. Zwar hatte er bei der polizeilichen Volkszählung seine polnische Staatsangehörigkeit angegeben, in der Spalte „Nationalität“ hatte er sich jedoch zunächst als „Schlesier“ bezeichnet.

Ewa Koj IPN Katowice (Institut des Nationalen Gedenkens Kattowitz)

Paweł Lipa ur. 2.06.1902 r. w Kalembicach, instruktor ogrodnictwa i pszczelarstwa, wyrokiem Wyższego Sądu Krajowego w Katowicach sygn. 2 O Js 95/42 (83/42) w dniu 26.05.1942 r. z powodu przygotowań przedsięwzięcia o cechach zdrady głównej, został skazał go na 5 lat ciężkiego więzienia Z ustaleń niemieckiego sądu przedstawionych w uzasadnieniu wyroku wynika, iż czyn karalny popełniony przez oskarżonego pozostaje w związku z działalnością polskiej tajnej organizacji o nazwie „Siła Zbrojna Polska”. Paweł Lipa od 1929 r. prowadził w Kalembicach gospodarstwo ogrodnicze. W początkach września 1940 r., wezwany został przez funkcjonariusza SZP Walicę do zbierania pieniężnych datków na Polaków, których żywiciele zginęli w wojnie lub znajdują się w obozach koncentracyjnych. W dniu 10.09.1940 r. Paweł Lipa po raz pierwszy wpłacił Walicy 20 marek Rzeszy, które pochodziły z jego własnej kieszeni. Datki pieniężne zbierał aż do początków listopada 1940 r. Został zatrzymany przez gestapo w dniu 7.03.1941 r. Według przekonania niemieckiego sądu, Paweł Lipa przynajmniej od początków listopada 1940 r. posiadał wiedzę, iż tajna polska organizacja prowadzi zbiórkę pieniędzy celem urzeczywistnienia swych planów ukierunkowanych na odrodzenie państwa polskiego oraz że cele te urzeczywistnione być muszą nie w sposób pokojowy, lecz siłą rzeczy jedynie przy użyciu przemocy. Sąd skazał Pawła Lipę w oparciu o § 83 ust.3 StGb ponieważ jego przynależność narodowa nie została wyjaśniona, nie może on być uznawany za Polaka w rozumieniu powołanego wyżej rozporządzenia o stosowaniu prawa karnego przeciwko Polakom. Wątpliwości sądu w tym zakresie wynikały zdaniem sądu z tego, że oskarżony urodził się na obszarze pozostającym wcześniej pod austriackim władaniem. Co prawda, podczas policyjnego spisu ludności podał on polską narodowość, lecz początkowo w rubryce „narodowość” określił się on jako „Ślązak”.

Ewa Koj IPN Katowice