Stefan Walczak 1905 - 1943 Edycja

Stefan Walczak wurde im Dorf Biniew im Landkreis Ostrów Wielkopolski geboren und lebte mit seinen Eltern und Geschwistern in Poznań (Posen). Zusammen mit seinem Bruder Stanisław verfasste er am 17. März 1942 einen Brief an ihren zur Zwangsarbeit nach Stettin deportierten Bruder Józef. Drei Monate später wurden beide Polen auf Grund eines Haftbefehls des Amtsgerichts Posen festgenommen. Es stellte sich heraus, dass ihr Brief bei der Briefkontrolle abgefangen wurde. Der Text galt als deutschfeindlich, u.a. deshalb weil beide Brüder als patriotische Polen sich gegen den Antrag zur Aufnahme in die Deutsche Volksliste entschieden und das gleiche ihrem Bruder Józef rieten. Außerdem berichteten sie von wirtschaftlicher Ausbeutung der in Posen lebenden Polen.

Gemäß der Polenstrafrechtverordnung vom 4. Dezember 1941 verurteilte das Sondergericht Posen am 1. Juli 1942 Stanisław zu fünf und Stefan zu vier Jahren Straflager. Am gleichen Tag erfolgte ihre Überführung ins Strafgefängnis Wronke (Wronki). Am 15. Dezember 1942 wurden beide Brüder, ähnlich wie viele andere polnische Sträflinge, an die Gestapo Posen abgegeben, die sie mittels Sammeltransports in das KZ Mauthausen überführte.

Stefan kam am 20. April 1943 nach Gusen. Sein ein Jahr jüngerer Bruder Stanisław wurde schon kurz nach seiner Ankunft, am 18. Januar 1943, ebenfalls nach Gusen deportiert.

Quelle:

• Personalakte von Stefan Walczak, in: Archiwum Państwowe Poznań [Staatsarchiv in Posen), Sign. APP W 1808 (Bestand: Strafgefängnis Wronke)

Dokument:

• Strafurteil vom 1.7.1942, in: Archiwum Państwowe Poznań [Staatsarchiv in Posen), Sign. APP W 1808 (Bestand: Strafgefängnis Wronke)

Dr. Katarzyna Woniak, Aleksander-Brückner-Zentrum für Polenstudien, Martin-Luther-Universität Halle-Wittenberg

Stefan Walczak urodził się we wsi Biniew w powiecie Ostrów Wielkopolski. W czasie wojny mieszkał z rodzicami i rodzeństwem w Poznaniu. Wraz z bratem Stanisławem napisał 17 marca 1942 r. list do brata Józefa, zaciągniętego do pracy przymusowej w ówcześnie niemieckim Szczecinie. Trzy miesiące później obydwu Polaków aresztowano na mocy sądowniczego nakazu. Wyszło bowiem na jaw, że wysłany list przechwycił urząd kontroli poczty. Po przetłumaczeniu na język niemiecki stwierdzono, że treść jego jest antyniemiecka, m.in. dlatego że obaj bracia stanowczo opowiedzieli się przeciw podpisaniu Niemieckiej Listy Narodowościowej (Deutsche Volksliste) i odradzili to też bratu Józefowi. Na podstawie Prawa Karnego dla Polaków z 4.12.1941 (Polenstrafrechtverordnung) sąd specjalny w Poznaniu skazał 1.07.1942 r. Stanisława na pięć i Stefana na cztery lata obozu karnego. Dnia 15.12.1942 r., władze więzienia oddały go, podobnie jak wielu innych polskich więźniów, w ręce policji poznańskiego Gestapo, a te odesłało ich transportem zbiorczym do KZ Mauthausen. Stefan zginął 20 kwietnia 1943 r. w podobozie w Gusen. Jego o rok młodszy brat zmarł na krótko po przybyciu, również w Gusen.

Źródło:

• Kartoteka Stefana Walczaka, w: Archiwum Państwowe Poznań, sygn. APP W 1808 (Zespół: Obóz karny we Wronkach)

Dokument:

• Sentencja wyroku z 1.07.1942, w: Archiwum Państwowe Poznań, sygn. APP W 1808 (Zespół: Obóz karny we Wronkach)

Dr Katarzyna Woniak, Aleksander-Brückner-Zentrum für Polenstudien, Martin-Luther-Universität Halle-Wittenberg