Stanisław Bala 1910 - 1943 Edycja

Wyrokiem Wyższego Sądu Krajowego w Katowicach sygn. 2 O Js 94/41 z dnia 13.02.1942 r. Stanisław Bala został skazany na karę 6 lat ciężkiego więzienia pod zarzutem członkostwa w organizacji Siła Zbrojna Polska w Podlesiu.

Wspomnie córki:

„Tatę ostatni raz widziałam, jak przyszli niego gestapowcy. Było to po południu, daty nie pamiętam, tato wrócił z pracy w kopalni „Boże Dary” w Kostuchnie. Mama mu nalała właśnie zupę. Gestapowcy nie pozwolili mu jej zjeść. Oni byli bezwzględni, nie zwracali uwagi na prośby mamy, która była w wysokiej ciąży i płaczące dzieci. Mimo, że miałam niespełna 4 lata to ten obraz do dzisiaj mam w pamięci.

Tato urodził się w Częstochowie, a na Śląsk przyjechał za pracą do kopalni. Zatrzymał się u starszego brata Franciszka, który tu już pracował. Tu poznał moją mamę Monikę Jonkisz, pobrali się i zamieszkali razem. Z ich związku kolejno rodzili się Henryk w 1936 r. potem ja, następnie Roman w 1939 r. a już po aresztowaniu taty Luiza dn. 27.06.1941 r. Siostra zmarła na zapalenie płuc kiedy miała 2 lata.

Tato początkowo w śledztwie przebywał, gdzieś blisko naszego miejsca zamieszkania, nie wiem gdzie. Mama nie mówiła czy nad tatą się znęcano, ale pamiętam, że mówiła, że jak była na widzeniu i podała mu kromkę chleba to źle wyglądał, sprawiał wrażenie bardzo głodnego. O tym, że wobec ojca zapadł wyrok nie wiedziałam.

Tato zmarł w obozie koncentracyjnym w Mauthausen dn. 7.10.1943 r. Mama dostała jego akt zgonu. Wcześniej przysyłał listy z więzień w których przebywał. Zachowałam je jako pamiątki po ojcu. Listy były pisane w języku niemieckim, ale nie przez tatę, bo tato nie umiał ani pisać, ani mówić po niemiecku. Pierwszy z listów nosi datę 16.04.1941 r. i jest pisany w więzieniu w Zabrzu, następny z dnia 25.06.1941 r. z więzienia w Bytomiu, kolejny nosi datę 4.10.1942 r. i pochodzi z Rawicza. Potem już były listy z Gusen z lutego 1943 r. z 11.04.1943 r., z 23.05.1943 r. z 27.06.1943 r., z lipca 1943 r. i z 1.08.1943 r.“

Ewa Koj, IPN Katowice

Mit Urteil des Oberlandesgerichts in Kattowitz, Aktenzeichen 2 O Js 94/41 vom 13. Februar 1942, wurde Stanisław Bala wegen Mitgliedschaft in der Organisation Siła Zbrojna Polska (Polnische Bewaffnete Bruderschaft) in Podlesie zu sechs Jahren schweren Kerkers verurteilt.

Erinnerungen seiner Tochter:

„Das letzte Mal, dass ich Papa gesehen habe, war, als die Gestapo-Männer ihn abholten. Es war am Nachmittag, ich erinnere mich nicht mehr an das Datum. Papa war von der Arbeit im Bergwerk Boże Dary in Kostuchna zurückgekommen. Meine Mutter hatte ihm gerade eine Suppe eingeschenkt. Die Gestapo-Männer ließen sie ihn nicht essen. Sie waren unbarmherzig, sie hörten nicht auf das Flehen der hochschwangeren Mutter und der weinenden Kinder. Obwohl ich noch nicht einmal vier Jahre alt war, habe ich dieses Bild noch immer vor Augen.

Mein Vater wurde in Częstochowa geboren und kam nach Schlesien, um in den Bergwerken zu arbeiten. Er blieb bei seinem älteren Bruder Franciszek, der bereits dort arbeitete. Hier lernte er meine Mutter Monika Jonkisz kennen, und sie heirateten und zogen zusammen. Aus ihrer Verbindung gingen 1936 Henryk, 1939 Roman und – nachdem Papa verhaftet worden war – am 27. Juni 1941 Luiza hervor. Meine Schwester starb an einer Lungenentzündung, als sie zwei Jahre alt war.

Papa befand sich zunächst in Untersuchungshaft, irgendwo in der Nähe, wo wir wohnten – ich weiß nicht mehr, wo. Mama hat nicht erzählt, ob Papa misshandelt wurde, aber ich erinnere mich, dass sie erzählte, dass er schlecht aussah, als sie ihn besuchte und ihm eine Scheibe Brot gab, er schien sehr hungrig gewesen zu sein. Ich wusste nicht, dass mein Vater verurteilt worden war.

Mein Vater starb am 7. Oktober 1943 im Konzentrationslager Mauthausen, und meine Mutter erhielt seine Sterbeurkunde. Zuvor hatte er Briefe aus den Gefängnissen, in denen er [inhaftiert] gewesen war, geschickt. Ich habe sie als Andenken an meinen Vater aufbewahrt. Die Briefe waren auf Deutsch geschrieben, aber nicht von Papa, weil Papa weder auf Deutsch schreiben noch Deutsch sprechen konnte. Der erste Brief ist vom 16. April 1941 und wurde in einem Gefängnis in Zabrze geschrieben, der nächste ist vom 25. Juni 1941 aus einem Gefängnis in Bytom, der nächste ist vom 4. Oktober 1942 und stammt aus Rawicz. Es folgten Briefe aus Gusen vom Februar 1943, 11. April 1943, 23. Mai 1943, 27. Juni 1943, Juli 1943 und 1. August 1943.“

Ewa Koj, IPN (Instytut Pamięci Narodowej, Institut für Nationales Gedenkens) Katowice