Czesław Fotek 1912 - 1944 Edycja

Czesław Fotek wurde in Skotniki im Landkreis Sandomierz geboren, doch die Schule besuchte er in Warschau. Dort lebte er auch während des Krieges. Vom Beruf war er Straßenbauarbeiter. Im April 1943 wurde er verhaftet und der Gestapo Schröttersburg (Płock) zugeführt. Diese beantragte für den 31-jährigen Czesław die Schutzhaft mit der Begründung, dass „er sich deutschfeindlich verhält. Er hat von beabsichtigten bewaffneten Bandenüberfällen der kommunistischen Terrorgruppe ‚GL‘ Kenntnis gehabt und unterlassen, hierbei eine Anzeige zu erstatten.“ Die Abkürzung „GL“ geht auf die Gwardia Ludowa (Volksgarde) zurück, eine kommunistische Untergrundorganisation, die, unterstützt von der Sowjetunion, gegen den deutschen Besatzer agierte. Es lässt sich nicht feststellen, ob Czesław Mitglied dieser Organisation war. Fakt ist, dass alleine aufgrund des Spionage-Verdachts ihm am 18. September 1943 ein Schutzhaftbefehl ausgehändigt wurde und er selbst von der Gestapo zum berüchtigten Polizeigefängnis Pomiechówek gebracht wurde. Czesław wurde zunächst ärztlich auf Haft- und Lagerfähigkeit sowie auf ansteckende Krankheiten untersucht. Danach musste er die Empfangsbestätigung für den erlassenen Schutzhaftbefehl handschriftlich unterschreiben. Knapp zwei Monate später, am 12. November, ist Czesław als „Schutzhäftling“ im Konzentrationslager Mauthausen eingetroffen. Die ursprüngliche Haftdauer von drei Monaten wurde im Januar 1944 verlängert. Am 2. Juni 1944 starb der junge Pole in Gusen, angeblich an „Herzmuskelschwäche“. Der Lagerkommandant sah von der Benachrichtigung der Familienangehörigen ab. Er informierte vom Ableben des Polen lediglich die zuständige Staatspolizeileitstelle Schröttersburg.

Quellen:

Häftlingspersonalkarte von Czesław Fotek, in: Aroslen Archives, 1.1.26/1442027

Personalakte von Czesław Fotek, in: Arolsen Archives, 1.2.2.1/11413427 (Bestand: Gestapo Zichenau)

Autorin: Dr. Katarzyna Woniak – Aleksander-Brückner-Zentrum für Polenstudien, Martin-Luther-Universität Halle-Wittenberg.

Czesław Fotek urodził się w Skotnikach w powiecie sandomierskim, ale do szkoły uczęszczał już w Warszawie. Tam mieszkał też podczas II wojny światowej. Z zawodu był pracownikiem budowlanym. W kwietniu 1943 r. został aresztowany i oddany do dyspozycji Gestapo Schröttersburg (Płock), a te zawnioskowało dla niego „areszt ochronny”, uzasadniając, że Czesław „zachowuje się antyniemiecko. Wiedział o napadach rabunkowych komunistycznej terrorystycznej grupy ‘GL‘, ale nie zgłosił tego faktu do urzędu.” Skrót „GL” oznacza Gwardię Ludową, komunistyczną organizację konspiracyjną, która przy wsparciu ZSRR występowała przeciwko Niemcom. Trudno ustalić, czy był on członkiem tej organizacji. Faktem jest, iż 18 września 1943 r. na podstawie samego podejrzenia o sabotaż Gestapo nałożyło na 31-letniego Polaka „areszt ochronny” i umieściło go w owianym złą sławą policyjnym więzieniu w Fort III Pomiechówek. Tam poddano go badaniom lekarskim pod kątem zdolności do pracy oraz chorób zakaźnych. Następnie kazano mu podpisać potwierdzenie otrzymania nakazu „aresztu ochronnego”. Dwa miesiące później, 12 listopada, Czesław trafił do KZ Mauthausen. Początkowo wyznaczony okres trzymiesięcznego jego tam pobytu został w styczniu 1944 r. przedłużony. 2 czerwca 1944 r. młody Polak zmarł w Gusen, rzekomo na „osłabienie mięśnia sercowego”. Komendant obozu zrezygnował z powiadomienia o zgonie rodziny Czesława, informując o tym jedynie kierującą placówkę Gestapo.

Źródła:

Karta więźnia Czesława Fotka, w: Aroslen Archives, 1.1.26/1442027

Kartoteka Czesława Fotka, w: Arolsen Archives, 1.2.2.1/11413427 (Zespół: Gestapo Zichenau)

Autorka: Dr Katarzyna Woniak – Aleksander-Brückner-Zentrum für Polenstudien, Martin-Luther-Universität Halle-Wittenberg.