Jerzy Lewestam 1898 - 1944 Edycja

Hauptmann Jerzy Lewestam

Deckname „Sewer“, „Paweł“, „Krystyna“

Er wurde am 17. Januar 1898 in Sankt Petersburg geboren. Am 1. Januar 1921 wurde er in den Rang eines Leutnants befördert.

Von 1923 bis 1928 diente er im 86. Infanterieregiment, das in Helenowo bei Mołodeczna stationiert war.

Danach diente er im Militärbezirksgericht in Toruń, und ab dem 1. April 1928 wurde er dem 63. Infanterieregiment in Toruń zugeteilt.

Im Jahr 1928 wurde er mit dem französischen Kriegskreuz ausgezeichnet.

Am 11. April 1933 wurde er dem Grenzschutzkorps (Korpusu Ochrony Pogranicza, KOP) zugeteilt, wo er vom 22. März 1934 bis 1936 Kommandant der Grenzkompanie „Druja“ des KOP-Bataillons „Słobódka“ in Słobódka war.

Während des Zweiten Weltkriegs war er Soldat der Union des bewaffneten Kampfes der Polnischen Heimatarmee (Związku Walki Zbrojnej-Armii Krajowej, ZWZ-AK).

Seit April 1942, nach der Verhaftung von Mieczysław Rutkowski „Goszczyński“, übernahm er das Kommando über die Abteilung „West“ des Zentralen Nachrichtendienstes „Stragan“ des Zentralkommandos der ZWZ-AK.

Er wurde am 18. September 1942 in Warschau verhaftet und im sogenannten Pawiak-Gefängnis in der Dzielna-Straße inhaftiert.

Am 25. August 1943 wurde er vom Pawiak-Gefängnis mit einem Transport in das Konzentrationslager Auschwitz (Häftlingsnummer 139114), dann in das Konzentrationslager Mauthausen und von dort in das Konzentrationslager Gusen deportiert.

Er starb am 3. August 1944 auf Schloss Hartheim, wo die körperlich schwachen Häftlinge des Konzentrationslagers getötet wurden. Das symbolische Grab von Jerzy Lewestam befindet sich auf dem Militärfriedhof Powiązki in Warschau (Abteilung A 23).

Bartłomiej Szyprowski

Bibliografie:

1. Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Archiwum Bernarda i Haliny Zakrzewskich, sygn. 77, Relacja pracowniczki „Straganu“- „Tusi“ (Bericht der Mitarbeiterin von „Stragan“, „Tusia“), ohne Datum, ohne Paginierung;

·         sygn. 86, Wojciech Stanisławski, Uwagi do opracowania Wd-67 – Marcjanna, Kraków 24. Mai 1967, B. 1;

2. Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej (Das Archiv des Instituts für Nationales Gedenken),

·         sygn. IPN GK, 105/268, Raport referatu IV A 3 b KdS Krakau Nr. 1840/42 (Bericht des Referats IV A 3b des KdS Krakau Nr. 1840/42), 30. Oktober 1942, B. 18;

·         sygn. IPN GK, 687/793, Raport nr 5000/42 Wydziału IV E5 Komendy Głównej Gestapo z Berlina (Bericht Nr. 5000/42 der IV E5 Abteilung der Gestapo-Hauptkommandantur, 8. Januar 1943, B. 97;

3. Arolsen Archives,

·         sygn. 1.2.2.1, Raport referatu IV A 3 b KdS Krakau Nr. 1840/42 (Bericht des Referats IV A 3b des KdS Krakau Nr. 1840/42), 30. Oktober 1942;

4. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych (Personaljournal des Ministeriums für militärische Angelegenheiten) Nr. 5 vom 11. April 1933, S. 95;

5. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych (Personaljournal des Ministeriums für militärische Angelegenheiten) Nr. 14 vom 5. November 1928, S. 338;

6. Rocznik Oficerski (Offiziersjahrbuch) 1924, Warszawa 1924, S. 324, 393;

7. Rocznik Oficerski (Offiziersjahrbuch) 1923, Warszawa 1923, S. 373, 451;

8. Rocznik Oficerski (Offiziersjahrbuch) 1928, Warszawa 1928, S. 148, 250;

9. Rocznik Oficerski (Offiziersjahrbuch) 1932, Warszawa 1932, S. 88, 591;

10. R. Domańska, Pawiak więzienie…, S. 251, 348;

11. Księga pamięci. Transporty Polaków z Warszawy do KL Auschwitz 1940-1944, Band II, Wissenschaftliche Redaktion F. Piper, I. Strzelecka, Warszawa-Oświęcim 2000, S. 701;

12. A. Konieczny, Rozbicie wrocławskiej grupy Wywiadu Ofensywnego Komendy Głównej ZWZ-AK („Stragan”), „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 1973, Nr. 1, S. 86;

Kpt. Jerzy Lewestam

pseudonimy „Sewer”, „Paweł”, „Krystyna”

Urodził się 17 stycznia 1898 r. w Sankt Petersburgu. Z dniem 1 stycznia 1921 r. został awansowany do stopnia porucznika.

Od 1923 r. do 1928 r. służył w 86 Pułku Piechoty stacjonującym w Helenowie koło Mołodeczna.

Następnie służył w Wojskowym Sądzie Rejonowym w Toruniu, zaś od 1 kwietnia  1928 r. został przydzielony do 63 Pułku Piechoty w Toruniu.

W 1928 r. został odznaczony Francuskim Krzyżem Wojennym.

W dniu 11 kwietnia 1933 r. został przydzielony do Korpusu Ochrony Pogranicza (KOP), w którym od 22 marca 1934 r. do 1936 r. był dowódcą kompanii granicznej „Druja” batalionu KOP „Słobódka” w Słobódce.

W czasie II wojny światowej żołnierz Związku Walki Zbrojnej-Armii Krajowej.

Od kwietnia 1942 r. po aresztowanym Mieczysławie Rutkowskim „Goszczyńskim” objął dowództwo sekcji „Zachód” Centralnej Sieci Wywiadowczej „Stragan” Komendy Głównej ZWZ-AK.

Został aresztowany 18 września 1942 r. w Warszawie i osadzony w więzieniu przy ul. Dzielnej tzw. Pawiaku.

W dniu 25 sierpnia 1943 r. został z Pawiaka wysłany transportem do KL Auschwitz (nr 139114), a następnie do KL Mauthausen, a stamtąd do KL Gusen.

Zginął 3 sierpnia 1944 r. w Schloss Hartheim, gdzie zabijano słabych fizycznie więźniów obozu. Grób symboliczny Jerzego Lewestama znajduje się na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A 23).

Bartłomiej Szyprowski

Bibliografia:

1. Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Archiwum Bernarda i Haliny Zakrzewskich, sygn. 77, Relacja pracowniczki „Straganu”- „Tusi”, bez daty, bez paginacji;

• sygn. 86, Wojciech. Stanisławski, Uwagi do opracowania Wd-67 – Marcjanna, Kraków 24 maja 1967 r., k. 1;

2. Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej,

• sygn. IPN GK, 105/268, Raport referatu IV A 3 b  KdS Krakau nr 1840/42, 30 X 1942 r., k. 18;
• sygn. IPN GK, 687/793, Raport nr 5000/42 Wydziału IV  E5 Komendy Głównej Gestapo z Berlina, 8 I 1943 r., k.  97;

3. Arolson Archives,

• sygn. 1.2.2.1, Raport referatu IV A 3 b  KdS Krakau nr 1840/42, 30 X 1942 r.;

4. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 5 z 11 IV 1933 r., s. 95;

5. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 14 z 5 XI 1928 r., s. 338;

6. Rocznik Oficerski 1924, Warszawa 1924, s. 324, 393;

7. Rocznik Oficerski 1923, Warszawa 1923, s. 373, 451;

8. Rocznik Oficerski 1928, Warszawa 1928, s. 148, 250;

9. Rocznik Oficerski 1932, Warszawa 1932, s. 88, 591;

10. R. Domańska, Pawiak więzienie…, s. 251, 348;

11. Księga pamięci. Transporty Polaków z Warszawy do KL Auschwitz 1940-1944, t. II, red. nauk. F. Piper, I. Strzelecka, Warszawa-Oświęcim 2000, s. 701;

12. A. Konieczny, Rozbicie wrocławskiej grupy Wywiadu Ofensywnego Komendy Głównej ZWZ-AK („Stragan”), „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 1973, nr 1, s. 86;