Władysław Pawlas 1908 - 1940 Bearbeiten

Władysław Pawlas war ein polnischer evangelisch-lutherischer Pastor. Er stammte aus einer Bauernfamilie. Im Jahr 1926 absolvierte er das polnische Słowacki Realgymnasium in Orlowa und begann das Studium an der Fakultät für Evangelische Theologie der Universität Warschau. Nach seiner Ordination im Frühjahr 1933 nahm er eine Stelle als Pastor in der Pfarrgemeinde in Ustroń an. Im Herbst 1936 wechselte er nach Wisła, wo er im Jahr 1938 zweiter Pfarrer wurde. Er war ein führender Aktivist des Związek Polskiej Młodzieży Ewangelickiej (Polnisch evangelischer Jugendverband), dessen Ziel es war, die evangelische Jugend zu organisieren und zu sammeln, um sie im Geiste der evangelischen Kirche zu erziehen für den Dienst an der Kirche, den Menschen und der Heimat. In den Jahren 1933 bis 1936 bearbeitete er gemeinsam mit Pastor Andrzej Wantuła die Monatszeitung Stimme der evangelischen Jugend. Von 1937 bis 1939 diente er als Präsident des Verwaltungsrates der polnischen evangelischen Jugend der Wojewodschaft Schlesien.

Der Kriegsbeginn im September 1939 schränkte die Aktivitäten des Pastors Władysław Pawlas ein. Einige Monate danach, am 23. April 1940, wurde er zusammen mit seinem Neffen Jan Sikora sowie seinen Wisłaer Lehrerkollegen Jan Sztwiertnia, Michał Cieślar und Adolf Zyder in das Konzentrationslager Dachau deportiert, wo er am 28. April 1940 im Zugangsbuch unter der Häftlingsnummer 6566 registriert wurde. Am 3. Juni 1940 wurde er nach Mauthausen/Gusen transportiert. Er starb am 28. August desselben Jahres in Gusen. Seine Asche wurde in der Familiengruft auf dem Friedhof in Sucha Średnia bestattet.

Danuta Szczypka

Danuta Szczypka hat 2015 gemeinsam mit Maria Szlaur-Bujok die Ausstellung Jan Sztwiertnia 1911–1940 konzipiert, die das Leben von Jan Sztwiertnia dokumentiert, und war eine der Initiatorinnen und Initiatoren der Anbringung einer Gedenktafel an der KZ-Gedenkstätte Gusen.

Aus dem Polnischen von Katharina Czachor

Literatur:

A. Wantuła: Na skrzydłach rannej zorzy [Auf den Schwingen der Morgenröte]. In: Z doliny cienia śmierci [Aus dem Tal der Schatten des Todes] (London 1947), S. 41-76.

J. Golec, S. Bojda: Słownik biograficzny Ziemi Cieszyńskiej [Biografisches Lexikon Cieszyńs], Band 1 (Cieszyn 1993), S. 216.

M. Szlaur-Bujok: Ks. Władysław Pawlas – szkic do portretu [Pastor Władysław Pawlas - Eine Skizze für ein Porträt], Jahrbuch aus Wisła, Band 2 (Wisła 2010), S. 53-59.

J. Klistała: Martyrologium Mieszkańców Ziemi Cieszyńskiej w latach 1939-1945 – Słownik biograficzny [Martyrologium der Einwohner von Cieszyń in den Jahren 1939–1945 – Biografisches Lexikon] (Cieszyn 2011), S. 340.

Władysław Pawlas was a Polish Protestant-Lutheran pastor. He came from a family of farmers. In 1926 he completed his education at the Polish Słowacki grammar school in Orlowa and began his studies at the Faculty for Protestant Theology at Warsaw University. After his ordination in spring 1933 he started work as a pastor in the parish of Ustroń. In autumn 1936 he moved to Wisła, where he became assistant pastor. He was a leading activist in the Związek Polskiej Młodzieży Ewangelickiej (Polish Protestant Youth Association), whose goal was to organise and bring together Protestant young people in order to educate them in the spirit of the Protestant Church for service to the church, the people and the homeland. From 1933 to 1936 he edited, in partnership with Pastor Dr. Andrzej Wantuła, the monthly magazine ‘Voice of Protestant Youth’. From 1937 to 1939 he served as president of the board of management of the Polish Protestant Youth in the voivodeship of Silesia.

The outbreak of war in September 1939 restricted Pastor Władysław Pawlas’s activities. Several months later, on 23 April 1940, he was deported, together with his nephew Jan Sikorska and his fellow teachers at Wisła, Jan Sztwiertnia, Michał Cieślar and Adolf Zyder, to Dachau concentration camp, where he was registered on 28 April 1940 in the arrivals book under prisoner number 6566. On 3 June 1940 he was transported to Mauthausen/Gusen. He died that same year on 28 August in Gusen. His ashes were buried in the family tomb in the graveyard in Sucha Średnia.

Danuta Szczypka

References:

A. Wantuła: Na skrzydłach rannej zorzy [On the wings of dawn]. In: Z doliny cienia śmierci [From the valley of the shadow of death] (London 1947), pp. 41–76.

J. Golec, S. Bojda: Słownik biograficzny Ziemi Cieszyńskiej [Biographical dictionary of Cieszyn], vol. 1 (Cieszyn 1993), p. 216.

M. Szlaur-Bujok: Ks. Władysław Pawlas – szkic do portretu [Pastor Władysław Pawlas – Sketch for a portrait], Yearbook from Wisła, vol. 2 (Wisła 2010), pp. 53–59.

Jerzy Klistała: Martyrologium Mieszkańców Ziemi Cieszyńskiej w latach 1939–1945 – Słownik biograficzny [Martyrology of the inhabitants of Cieszyn in the period 1939–1945 – Biographical Dictionary] (Cieszyn 2011), p. 340.

Translation into English: Joanna White

Władysław Pawlas ks., polski duchowny luterański. Pochodził z rodziny chłopskiej. W 1926 roku ukończył polskie Gimnazjum Realne im. J. Słowackiego w Orłowej i rozpoczął studia na Wydziale Teologii Ewangelickiej Uniwersytetu Warszawskiego. Po ordynacji, wiosną 1933 roku, objął posadę wikariusza w parafii w Ustroniu. Jesienią 1936 roku przeniósł się do Wisły, gdzie w 1938 roku został drugim proboszczem.  Był czołowym działaczem Związku Polskiej Młodzieży Ewangelickiej, którego celem było skupienie i organizowanie ewangelickiej młodzieży dla wychowania w duchu ewangelickim dla służby Kościołowi, ludowi i ziemi rodzinnej. W latach 1933–1936 współredagował z ks. dr. Andrzejem Wantułą miesięcznik „Głos Młodzieży Ewangelickiej”. Od 1937 do 1939 roku pełnił funkcję prezesa Zarządu Głównego Związku Polskiej Młodzieży Ewangelickiej Województwa Śląskiego.

Wybuch wojny we wrześniu 1939 roku ograniczył aktywność ks. Władysława Pawlasa. Kilka miesięcy później, 23 kwietnia 1940 roku, został aresztowany, a następnie razem ze swoim siostrzeńcem Janem Sikorą, a także kolegami nauczycielami wiślańskimi Janem Sztwiertnią, Michałem Cieślarem i Adolfem Zyderem wywieziony do obozu koncentracyjnego w Dachau (wpisany do ewidencji 28.04.1940 roku, nr 6566). Dnia 3 czerwca 1940 roku przewieziono go do Mauthausen-Gusen, gdzie zmarł 28 sierpnia tego roku. Jego prochy spoczęły w rodzinnym grobowcu na cmentarzu w Suchej Średniej

Danuta Szczypka

Źródła:

A. Wantuła: Na skrzydłach rannej zorzy. In: Z doliny cienia śmierci (London 1947), S. 41-76.

J. Golec, S. Bojda: Słownik biograficzny Ziemi Cieszyńskiej, t. 1 (Cieszyn 1993), S. 216.

M. Szlaur-Bujok: Ks. Władysław Pawlas – szkic do portretu, Jahrbuch aus Wisła, t. 2 (Wisła 2010), S. 53-59.

J. Klistała: Martyrologium Mieszkańców Ziemi Cieszyńskiej w latach 1939-1945 – Słownik biograficzny (Cieszyn 2011), S. 340.